ชีวิตและงานของสุนทรภู่
หนังสือ ชีวิตและงานของสุนทรภู่ เล่มนี้ ได้ประมวลประวัติของสุนทรภู่ กวีเอกของโลกชาวไทย ผู้ได้รับการยกย่องให้เป็นบิดาแห่งกลอนสุภาพไว้อย่างครบถ้วน เป็นพระนิพนธ์ของสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ซึ่งได้เล่าเรื่องราวความเป็นมาของสุนทรภู่ ตั้งแต่เกิดจนถึงแก่กรรม โดยได้สอดแทรกเกร็ดเล็กเกร็ดน้อยที่น่าสนใจสลับกับบทร้อยกรองบางตอนของสุนทรภู่ไว้ด้วย ทำให้พระนิพนธ์ชีวประวัติเรื่องนี้อ่านสนุก น่าติดตาม และมีคุณค่าเป็นอย่างยิ่ง
นอกจากบอกเล่าเรื่องราวชีวิตของสุนทรภู่แล้ว หนังสือเล่มนี้ยังรวบรวมบทร้อยกรองประเภทนิราศทั้ง 9 เรื่องของสุนทรภู่ไว้ครบครัน ไล่เรียงตั้งแต่นิราศเมืองแกลง ซึ่งเป็นนิราศเรื่องแรกที่สุนทรภู่ได้แต่งขึ้น ไปจนถึงนิราศเมืองเพชร ซึ่งเป็นนิราศเรื่องสุดท้าย เพื่อที่ผู้สนใจจะได้ศึกษาอัจฉริยภาพด้านการแต่งนิราศของสุนทรภู่ และเข้าใจในวัฒนธรรม ขนบธรรมเนียมประเพณี วิถีชีวิตของชาวไทยในสมัยต้นรัตนโกสินทร์มากยิ่งขึ้น อีกทั้งหนังสือยังได้รวบรวมผลงานประเภทสุภาษิตจำนวน 3 เรื่องของสุนทรภู่ไว้ด้วย ที่มีชื่อเสียงเป็นที่รู้จักกันดี ได้แก่สุภาษิตสอนหญิง ซึ่งเนื้อหามุ่งสอนสตรีในด้านต่างๆ เช่น การวางตัว การเจรจา เป็นต้น (อย่างไรก็ตาม ปัจจุบันยังไม่อาจสรุปได้ว่า เรื่องสุภาษิตสอนหญิง เป็นผลงานของผู้ใดกันแน่ อาจเป็นของสุนทรภู่ หรือกวีคนอื่นที่ชื่อภู่ก็ได้)
หนังสือ หนังสือ ชีวิตและงานของสุนทรภู่ ซึ่งกรมศิลปากรได้นำมาตรวจชำระใหม่เล่มนี้ ได้รับความนิยมอย่างแพร่หลายจากนิสิต นักศึกษา และประชาชน มีการตีพิมพ์กว่าสิบแปดครั้ง ตั้งแต่ฉบับพิมพ์ครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ.๒๔๙๖ แม้จะผ่านกาลเวลากว่าครึ่งทศวรรษ หนังสือเล่มนี้ก็ยังสามารถประโยชน์ให้แก่ผู้อ่านเป็นอย่างดีจวบจนปัจจุบัน
กรมศิลปากรตรวจชำระใหม่. ชีวิตและงานของสุนทรภู่. พิมพ์ครั้งที่ ๑๘. กรุงเทพฯ : องค์การค้าของ สกสค., ๒๕๕๐. ๔๐๗ หน้า. ราคา ๑๒๕ บาท.
บทบรรณานิทัศน์ : ชยกฤต กิตติวรรณกร
